Een groot en hardnekkig misverstand
Er bestaat een groot en hardnekkig misverstand. Dat bestaat niet alleen bij projectteams of bij opdrachtgevers. Het komt ook op grote schaal voor bij projectleiders. Sterker nog, misschien is dat wel bij uitstek de groep die het stevig in stand houdt. Tegelijkertijd is het de nummer 1 stressfactor van veel projectleiders.
De denkfout die wordt gemaakt, is dat de term projectleider synoniem is voor probleemeigenaar. Alsof een projectleider als enige verantwoordelijk is voor het eindresultaat en als belangrijkste opdracht heeft om zijn hele omgeving maximaal te ‘ontzorgen’. Als ik vertel dat dat een denkfout is, kijken ze me in eerste instantie wat wazig aan. Ik zie dat ze zich afvragen of ik wel helemaal begrijp hoe het werkt.
En het antwoord is: ja, dat begrijp ik. En ik herken die manier van denken, omdat ik jarenlang zelf ook zo dacht. Maar ik heb sindsdien ook ontdekt dat je daarmee jezelf én de organisatie geen dienst bewijst.
Daarom drie redenen waarom het idee dat de projectleider hetzelfde is als de probleemeigenaar naar mijn mening op een misverstand berust.
1. Een projectleider is een instrument
Je leest het goed. Hoe verantwoordelijk je je ook voelt voor het resultaat, in het totale project-plaatje ben je als projectleider gewoon een instrument. Weliswaar een belangrijk instrument, maar ook niet meer dan dat.
Een organisatie heeft een probleem of een wens. Jij wordt gevraagd om dat als projectleider te realiseren. Dus je maakt een plan hoe je van het nu naar de gewenste situatie komt en stelt vast wie en wat daarvoor nodig is. Maar dan begint het echte werk. Want een project is geen Lego-knutsel waarbij je je alleen maar aan het plan hoeft te houden. Een project is een contactsport. Er komen mensen aan te pas. En daardoor verandert de dynamiek continu.
In die dynamiek is jouw rol die van buitenboordmotor, aanjager, trekker, duwer, lobbyist, spiegel, coach of cheerleader, afhankelijk van wat er in iedere fase nodig is om naar dat resultaat toe te werken. Bij elke situatie die zich voordoet vraag je je opnieuw af: wat heeft het project op dit moment nodig om succesvol geïmplementeerd te worden? En afhankelijk van het antwoord kies je het passende instrument uit je arsenaal.
2. Co-creatie is nodig voor het beste resultaat
Als je een project helemaal in je eentje kunt draaien is het geen project, maar een klus. Eén van de kenmerken van een project is dat je het buiten de normale bedrijfsvoering multidisciplinair moet aanpakken. Dat je een gelegenheidsteam met verschillende competenties nodig hebt om het project tot een goed resultaat te krijgen.
Misschien ben je wel een echte duizendpoot. Draai je je hand niet om voor het combineren van ontwerpen, bouwen, beïnvloeden, communiceren, beslissen, rapporteren, testen en controleren. Maar de vraag is: is het resultaat daarbij gebaat?
Ik zie ze regelmatig: projectleiders die een eenmansband vormen, terwijl het team er ontspannen en met de armen over elkaar naar kijkt. Maar zeg eens eerlijk: voeg je zo echt de meeste waarde toe? En hoe zit het in dat geval met de duurzaamheid van de oplossing? Wat ons brengt op het derde punt:
3. Een projectleider is altijd een tijdelijke factor
Of je nu intern of extern bent: jouw rol als projectleider is altijd tijdelijk. Een belangrijk deel van je opdracht is altijd om jezelf overbodig te maken.
Om het maar even scherp te stellen: als een organisatie of eindgebruikers afhankelijk zijn van jouw kennis, inzet en aanwezigheid als projectleider, dan heb je je werk niet goed gedaan. Dan heb je iets belangrijks laten liggen, namelijk: de mensen die met het resultaat moeten gaan werken empoweren om dat te kunnen doen. Ze betrekken bij en zelfs verantwoordelijkheid geven voor hoe het eruit gaat zien, zodat ze er ook daadwerkelijk mee uit de voeten kunnen. Met kennis, zelfvertrouwen en zonder zijwieltjes. Ik zeg altijd: als je de deur na het project achter je dicht kunt trekken en niet gemist wordt, dan is dat het ultieme compliment.
Ik ben benieuwd; herken je het misverstand? En wat maakt dit artikel bij je los?