Ik ben net terug van een roadtrip. Niks exotisch; gewoon een weekje rondgereden door Nederland, Duitsland en België. En toch kom ik van zo’n trip altijd anders terug. Opgeladen, bewuster. Het meest waardevolle, naast de prachtige omgeving, zijn de mooie contacten die je onderweg legt. De gesprekken die je hebt met vreemden.

Ik lag me vanochtend in bed te bedenken waar dat dan precies in zit. Hoe kan het dat je op reis met totaal onbekenden relatief simpel écht contact legt? En wat kan je daarvan gebruiken in je professionele leven? Ik kwam tot een paar inzichten, of ingrediënten als je dat zo wilt noemen, die ik je graag met je deel.

Verwondering

Verwondering nodigt uit tot echt contact. Tijdens reizen kom je in nieuwe omgevingen en situaties. Je hoort andere talen en je kunt van veel dingen niet duiden wat ze betekenen. Omdat je overduidelijk een toerist bent, durf je te vragen. Geen vraag is gek of dom en jij bent nieuwsgierig, dus heb je weinig terughoudendheid.

En zowaar, het blijkt juist die verwonderde, bijna kinderlijk onbeholpen belangstelling die mensen uitnodigt tot echt contact. Want wat is er mooier om iets aan een nieuwsgierige buitenstaander uit te leggen over jouw land, leefomgeving of cultuur?

In onze eigen omgeving zijn we minder snel verwonderd. Alles is bekend en vertrouwd. Althans, dat denken we. Maar wat gebeurt er als je die beginners mind ook in je werk gebruikt? Als je zonder terughoudendheid ‘domme’ vragen stelt?

Waarom doen we het altijd zo? Of: wie neemt hier eigenlijk de beslissingen? En hoe is dat zo gekomen? Het zijn dit soort naïeve, bijna kinderlijke vragen die iets in beweging zetten. Die laatjes open trekken die anders dicht zouden blijven.

Tegemoet komen

Je komt de ander tegemoet. Je begint een gesprekje door vragen te stellen in je koeterwaalse Duits of Frans. Hoe gebrekkig je de taal ook beheerst. En zo’n handreiking blijkt onweerstaanbaar: zonder uitzondering doen mensen hun best om hun perspectief aan je uit te leggen. Desnoods maken ze met handen en voeten duidelijk hoe het in elkaar steekt.

Terug naar onze professionele omgeving. Heb je weleens met een superdeskundige gesproken over een oplossing voor een ingewikkeld probleem? Iets wat helemaal op zijn of haar terrein van expertise ligt? Dat is eigenlijk best een vergelijkbare situatie. Toch loopt dat vaak anders. We hebben het geduld niet om het te willen begrijpen. We vinden dat de ander het gewoon in begrijpelijke taal moet kunnen uitleggen.

Hoe zou zo’n gesprek verlopen als je het anders in gaat, als je de ander meer tegemoet komt? Door regelmatig te toetsen of je het nog goed begrijpt en verhelderende vragen te stellen als het te snel gaat of te ingewikkeld wordt?

Anders

Je erkent dat de ander anders is en hebt daar geen oordeel over. Heel vanzelfsprekend: je gesprekspartner is opgegroeid in een ander land, in een andere cultuur, met andere systemen en gebruiken. Natúúrlijk kijken we door verschillende brillen naar dezelfde situaties. En als hij iets zegt wat helemaal niet aansluit bij onze opvattingen, dan glimlachen we daar om.

We agree to disagree. Misschien doen we zelfs ons best om ons te verplaatsen in de context van de ander en kunnen we er dan enig begrip voor opbrengen. Onderweg zijn het juist de verschillen waar we nieuwe inzichten van op doen. Waar we van leren en onze eigen (voor)oordelen aan toetsen.

In ons werk zijn we eerder geneigd om te gaan argumenteren waarom jij gelijk hebt en de ander niet. Het begrip voor een ander perspectief is er veel minder, net als de mildheid die we op reis vaak wel hebben. We kunnen gewoonweg niet goed omgaan met verschillen. Het maakt ons onrustig of zelfs een beetje bozig.

Wat zou er gebeuren als we de verschillen zien voor wat ze zijn: een ander filter waarmee we naar dezelfde feiten kijken? En wat als we het gebruiken om te zien welke wijsheid er in die verschillen zit? Welke inzichten daar inzitten die misschien zelfs wel waardevol zijn? En als we anders met een glimlach agree to disagree?

Ik ben benieuwd: wat voor inzichten triggert dit bij jou? Laat het me weten!