Zo maak je van projecten mensenwerk
Toen ik net begon als projectleider maakte ik een denkfout die vaker gemaakt wordt. Ik dacht dat projecten simpelweg niet konden mislukken als iedereen zich aan het plan en de methodiek hield. In de praktijk ondervond ik al snel dat ik iets essentieels over het hoofd had gezien. Ja, een plan en een gemeenschappelijke set aan spelregels zijn belangrijk, maar het bleek niet genoeg om van een project een succes te maken.
Projecten zijn mensenwerk
Er bleek een dimensie te zijn die maar beperkt aan bod kwam in de projectmanagementtrainingen. De nadruk lag daarin steeds op processen, taken en tools. Maar dat gaat voorbij aan wat een project moeizaam en zwaar of juist inspirerend en energiek kan maken: de menselijke dimensie.
Hoe komt het toch dat in onze kindertijd een project – bijvoorbeeld het samen bouwen van een boomhut – enorm veel creatieve en positieve energie losmaakte en dat we dat gevoel in onze volwassen projecten nog maar zelden ervaren? Als je het weleens hebt meegemaakt, dan heb je kunnen ervaren hoe een project gaat vliegen als er positieve samenwerking is, als mensen zich geïnspireerd en gemotiveerd voelen om mee te werken aan het eindresultaat. Wat een energie er vrij komt als er een gevoel van co-creatie en gedeelde verantwoordelijkheid ontstaat. Maar hoe organiseer je dat?
In de afgelopen jaren werkte ik net zo hard aan mijn projecten als in mijn projecten en heb ik ontdekt wat er voor nodig is om dat ‘boomhutgevoel’ in onze huidige projecten te brengen. Ik deel graag een paar van mijn inzichten.
Een nieuwe definitie van projecten
We gebruiken projecten als manier om zo gecontroleerd en voorspelbaar mogelijk iets nieuws te implementeren. Voel je de paradox? Projecten ontstaan vaak vanuit een wens tot innovatie en dat pakken we aan door regels en controlemechanismen centraal te stellen.
Kijken we terug naar de boomhut, dan voel je al: dat werkte bij onze kinderlijke projecten anders! Dat had meer de kenmerken van een avontuur. Al experimenterend lieten we samen iets tastbaars ontstaan. De reis was minstens zo belangrijk als de bestemming.
Kun je je voorstellen wat er gebeurt met hoe we projecten ervaren als we een nieuwe definitie introduceren? In mijn boek Het boomhutgevoel nodig ik de lezer uit om projecten te gaan zien als een avontuur waarbij we als team met de inzet van onze unieke talenten en energie toewerken naar een resultaat dat duurzaam waarde toevoegt aan de organisatie én aan onszelf.
Investeer in het ontwikkelen van teamvolwassenheid
Projectteams zijn gelegenheidsteams, samengesteld uit professionals uit verschillende delen van de organisatie, soms nog aangevuld met externen. Als je verwacht dat zo’n vers team vanaf dag één vanuit vertrouwen en synergie gaat samenwerken, dan kon dat weleens tegenvallen. Elk nieuw team moet namelijk leren om een team te worden. Het moet effectief om leren gaan met de verschillen in achtergronden, temperamenten en meningen van de leden.
Investeren in het laten groeien van een gezamenlijke teamidentiteit betaalt zich terug. Altijd. Pas als de doelen en verwachtingen helder zijn en er een sfeer van vertrouwen is, heeft een team een volwassenheidsniveau waarin alle aandacht gericht kan worden op het projectresultaat. Tot die tijd lekt de nodige aandacht naar gedoe.
Maar wat er vaak gebeurt, is dat teamleden elkaar alleen treffen bij projectoverleggen. Dat zorgt ervoor dat het een los zandteam blijft, waardoor je niet de synergie-effecten bereikt die van een project juist een krachtige beweging kunnen maken. Dus ook al zijn agenda’s vol en planningen krap, geef dit aandacht, want met een hecht team creëer je een force of nature die zelfs de meest pittige projectperiode positief doorstaat.
Ingewikkeld gedrag is een symptoom
We organiseren projecten om een probleem op te lossen, te verbeteren of te innoveren. Kortom, het zit in de aard van projecten dat ze verandering met zich meebrengen. En als je ergens de klok op gelijk kunt zetten, dan is het dat verandering iets losmaakt bij mensen, zelfs als de impact beperkt is.
Als resultaatgerichte projectleider zit je niet te wachten op ingewikkelde toestanden en al zeker niet als dat je resultaten beïnvloedt. Maar besef: het feit dat je die reacties ziet is een goed teken! Gedrag en emoties zijn een belangrijke indicator dat mensen begrijpen dat er écht iets staat te gebeuren. Dat vraagt om een andere manier van kijken. Je wilt ontdekken wat het gedrag je vertelt. Het geeft je informatie over waar zorgen en onzekerheid zitten, maar ook over de fase waarin het veranderproces zich bevindt en wat er nodig is om mensen mee te krijgen naar de volgende fase. Als je gedrag gaat zien als een symptoom, dan heb je er minder stress van en je aanpak wordt er nog effectiever van ook!