Onzekerheid en risico worden nogal eens door elkaar gehaald. Ook in projecten. We hebben geleerd om risico’s te identificeren en van tegenmaatregelen te voorzien, dus dat doen we braaf.

In veel projecten is dat ook verstandig om te doen. Maar bij andere projecten zijn de te nemen stappen op voorhand nog zo onduidelijk dat je simpelweg niet alle risico’s kunt bedenken. Je zet elke keer een stapje in de mist en kijkt welke nieuwe informatie daaruit te voorschijn komt. Daarop baseer je dan weer een volgende stap; misschien wel twee.

Welke risico’s in de verte mogelijk kunnen opdoemen kun je pas inschatten als je in de mist weer nieuwe informatie ontwaart. Als je iets meer weet over de koers die je moet bewandelen richting je resultaat. Maar als je net aan je wandeling begint zijn er meer risico’s mogelijk dan je met je menselijke brein kunt verzinnen; van komeetinslag tot meltdown. Maar wat is de waarde van het inventariseren daarvan? Is het met zo weinig informatie niet puur een gedachteoefening, een papieren exercitie?

Maar dan zet je weer een stap. Het zicht vanaf de plek waar je nu staat is weer wat duidelijker. Met wat je nu ziet opdoemen kun je realistischer inschatten welk risico er op termijn kan ontstaan. Dát is het moment dat je ook echt tegenmaatregelen kunt bepalen.

Het is eigenlijk niet heel anders dan in ‘het echte leven’. We weten vooraf niet hoe ons pad precies zal lopen en elke stap levert weer nieuwe inzichten, ervaringen en soms ook problemen op. We sluiten zo hier en daar een verzekering af, maar dat neemt niet weg dat we af en toe iets onverwachts tegenkomen.

Op het moment dat we voorzien dat een probleem of risico zich zou kunnen voordoen bepalen we wat wijsheid is. Dan is het moment daar om tegenmaatregelen te nemen. Al naar gelang onze duiding besluiten we een EHBO cursus te volgen, kopen we obligaties, zetten we andere sloten in de deur of doen we alsnog helemaal niets.

Leiderschap is niet het anticiperen op en uitsluiten van alle mogelijke risico’s, hoe irreëel ook. Het is je omgeving helpen om onzekerheid te leren verdragen.